Xin Xin Ming – Het ware vertrouwen

Te leven in intieme verbinding met mijn leven betekent voorbij het voorwaardelijke kunnen kijken en doen. Onvoorwaardelijk in het leven staan betekent vertrouwen hebben in het hart, in dit (ik wijs op mijn borst en zeg dit). Wat mij betreft betekent dit geen grenzeloosheid, geen lijdzaamheid, geen defaitisme dan wel nihilisme. Het is een oprecht vertrouwen hebben in het potentieel in ons. Het vertrouwenspotentieel dat in je is, ongeacht je stemming vandaag, je geschiedenis of maatschappelijke positie. We maken ons soms groter dan realistisch, wanneer we in ons hoofd via het denken een kwestie willen oplossen. En we maken ons ook kleiner: alsof we tot niets in staat zijn.

Onvoorwaardelijk vertrouwen is een houding waarin je met je zelf afspreekt dat je aandachtig, met een open blik, vragend in plaats van zendend, verbindend leeft. Met jezelf afspreekt omdat we voortdurend vergeten dat vertrouwen een mogelijkheid is. Het begint met de intentie om vanuit vertrouwen te leven. Het is een stil, ondoorgrondelijk en egoloos proces dat Sengcan probeerde te verwoorden. Zoals ook Rilke in zijn gedicht zoeken naar antwoorden verwoordde: Misschien dat u, op een dag in de toekomst, langzamerhand, zonder het zelf te merken, uw weg naar de antwoorden leeft.

Oprecht te leven betekent wat mij betreft je verlangens, je angsten intiem te kennen. Als je jezelf als verlangend wezen beschouwt, zie je je eigen verlangens beter, maar ook herken je verlangens bij anderen. En zo ook met je angsten. Dit maakt je een oprecht mens. Verlangens, angsten, voorkeuren, afkeer die worden doorzien, vallen weg. Dit maakt je naast een oprecht ook een bevrijd mens. En een vrij mens laat geen sporen na, zoals, Dogen geparafraseerd, een vogel geen spoor achterlaat terwijl hij gewoon vrij door de lucht vliegt.

Gebruik maken van de natuurlijke loop der dingen. Onderzoeken of iets te veranderen of te verbeteren is, dan wel instemmen met de omstandigheden zoals ze zijn, is zo natuurlijk geworden dat het de geest geen inspanning kost. Ziek geworden, daarmee instemmen en verrukt zijn over de afhankelijkheid van anderen en de hulp door anderen. Zie voor een illustratie een Netflix documentaire over Ram Dass. Door een hersenbloeding kan ik me nog beter terugtrekken in mezelf. Geweldig! Roept hij uit. Zo te leven is vrij zijn, is oprecht leven, vol vertrouwen. De wanhoop die ook altijd onderdeel is van onze levens, welkom heten: oprecht en vrij zijn te wanhopen. Ongunstige omstandigheden bestaan alleen als je verwachtte dat je op een gegeven moment vrij van zorgen zou leven.

Leven met wat zich aandient. Houden van alles wat zich aandient. De uitspraak dat alles welkom is, is niet goedkoop of plat bedoeld. Het gaat om echt onvoorwaardelijk welkom te heten. Zoals je een kind welkom heet in je leven, is het mogelijk een ziekte ook welkom te heten. Nietzsche bedacht een prachtig motto om deze houding te illustreren: amor fati. Heb het lot lief. In onze zazen oefenen we deze houding. Kun je alles wat in de zazen langskomt, liefhebben, verwelkomen, niet wegjagen? Heb de vragen lief, en de zorgen, en de pijn, en het geluk, en de herfst, en stilte, en eenzaamheid, en een problematische verhouding, en…: amor fati.

Martin Myoki Pol