De houding van zazen – De jihad van de liefde

 Ik weet niet of ik nog terugkeer naar het leven, het echte leven, het levende leven. Ik ben er voor mijn kinderen. Beschouw me maar als een dode. Een dode die een levensles geeft. 

[…] 

Zelfs de meest vrome mens twijfelt wel eens. Geloof moet je onderhouden. Soms sta je aan de rand van de afgrond van de twijfel. 

[…] 

Ik zweer dat ik dit onrecht zal beantwoorden […] Ik ben een Jihadist van liefde. 

[…] 

Een leven zonder liefde is als een wereld zonder zon. Ik heb liefde nodig als de lucht die ik adem. Als het water dat ik drink. 

(Citaten uit: een jihad van liefde – Mohamed El Bachiri) 

November 25, 2021

Teisho: De houding van Zazen – Jihad van de Liefde

 In 2016 pleegden jonge mannen die een politiek salafistische vorm van islam aanhangen aanslagen in Brussel. In een metrostation en op de luchthaven lieten zij verschillende bommen afgaan. Sommigen waren zelf bom geworden. Mohamed El Bachiri, zelf metrobestuurder, verloor zijn echtgenote, Loubna, en hun drie kinderen verloren op hetzelfde moment hun moeder. Zij was op weg naar haar werk en nam altijd de metro. Mohamed El Bachiri zelf was die dag vrij. Hij schrijft dat toen hij zag dat zij vanaf 09.10 uur niet meer online was geweest, hij genoeg wist. Hij heeft zich met een deken om op de bank laten zakken. 

In dat jaar is hij begonnen te schrijven, en in een aantal gesprekken met David van Reybrouck, Belgisch schrijver, zijn gespreksfragmenten opgetekend. Maar pas toen hij te gast was in een aantal talkshows, begon zijn houding echt op te vallen. Mensen waren vol afschuw over het verlies wat hem was aangedaan door medemensen, en waren vol van zijn liefdevolle houding. Zoals je aan de citaten hierboven kunt aflezen, maakt hij zijn verdriet niet mooier dan het is. Geen heiligheid. En tegelijkertijd zweert hij het onrecht recht te gaan zetten…via de liefde. En dit is zo krachtig. Hoe doe je dat? Zulk onrecht beantwoorden met liefde. 

Dat weet ik niet precies. Wel realiseer ik me dat alle houdingen van zazen in feite logischerwijs uitkomen op liefde: op nyushin, de zachte en tedere geest. Liefde voor de wereld, voor de mensen en de levende wezens, voor alles wat bestaat. De confrontatie met mijn stupiditeit geeft ruimte aan helderheid en geeft zicht op andere kracht (Shinran). Ik raak in staat om de wereld niet te bezien vanuit de indeling goed en kwaad of gewenst en ongewenst, maar om te bezien wat ik de wereld kan geven, mijn naasten en mijzelf kan geven. Er ontwikkelt zich geleidelijk en zonder dat er een routebeschrijving bestaat een zachte geest. Een zachte geest is een dankbare, ontvankelijke en liefdevolle, tedere geest. 

En misschien kan ik deze liefdevolle geest vastmaken aan de jihad van liefde zoals Mohamed El Bachiri vastberaden wilde gaan ondernemen. In feite is zijn beoefening niet godsdienstig, maar beoefent hij het bidden, het reciteren van koranverzen om zijn menselijkheid steeds terug te vinden. 

In zazen heb je ongetwijfeld je eigen stupiditeit, en daarmee ook van alle andere mensen, ontdekt. Deze stupiditeit maakt ons menselijk, want zo zitten wij in elkaar, met het gevaar onmenselijke dingen te doen. Stupiditeit is denken dat je weet hoe de zaken zijn, dat je je beter of slechter weet dan anderen, dat je denkt via gedachten de werkelijkheid naar je hand te kunnen zetten. Zazen doen en steeds de confrontatie met mijn 

stupiditeit of kleine geest aan te gaan, en deze tegelijkertijd te gaan zien als stupiditeit, maakt mij menselijk. Menselijk in de zin van weten dat alle mensen in feite zijn zoals ik: een mysterie van verhalen. 

Hoe de jihad van liefde eruit ziet? Vanaf de bank, met een deken om zich heen verzucht Mohamed El Bachiri dat een broeder die zoiets slechts doet ook een broeder blijft. Zijn kinderen schreeuwen om wraak, en hij zegt dat hij zich niet wil verlagen tot wraak. En ondertussen, schrijft hij, is hij een kapitein op een stuurloos schip met zijn drie matrozen. Hij heeft alleen liefde te geven, aan zijn kinderen, aan zijn echtgenote, aan zijn familie, aan het bidden, aan de moskeegangers, aan zijn collega’s. Aan de wereld. 

Martin Myoki Pol